ဒုတိယအႀကိမ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ ပံုမွန္အစည္းအေဝးမ်ားၿပီးဆံုးခဲ့ၿပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အပူျပင္းဆံုးအ ခ်ိန္ကာလ ေမ(၁၄)ရက္ေတြ စတင္ခဲ့သည္။ လွ်ပ္စစ္တလက္လက္ႏွင့္ မိုးသံေလသံမ်ားပ်ိဳးလာခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ေနျပည္ေတာ္၊ ပ်ဥ္းမနား ေတာင္ညိဳသည္ ကြ်န္ေတာ္တို႔အတြက္ ပို၍ပူသည္ဟု မထင္ရေပ။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေလေအးစက္ႏွင့္ စည္ပင္ခန္း ေဆာင္မွာ ေလေအးစက္ႏွင့္ဆိုေတာ့ ေနေပ်ာ္သည္။ ႏိုင္ငံျပင္ပမိုးေလဝသ တြင္ကား ေဝဖန္ခ်က္၊ စြပ္စြဲခ်က္၊ တိုက္ခိုက္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ေလေပြထေနသည္။ ႏိုင္ငံအတြင္း ေကာလဟာလ မ်ား၊ ၿငီးတြားသံမ်ား၊ ၿမိဳ႕ျပလမ္းမ်ားေပၚမွ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ေျခသံမ်ားအၾကားတြင္ လႊတ္ေတာ္သည္ တစ္စံုတစ္ခု ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီျဖစ္ သည္။ သမၼတသစ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ ေတာ္ဥကၠ႒ သစ္ကိုေမြးထုတ္ေပးလိုက္ၿပီမဟုတ္ပါလား။ သတၲမပံုမွန္အ စည္းအေဝး၏ ေနာက္ဆံုးေန႔မ်ားမွေပၚထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုအေျပာင္းအလဲကို ကြ်န္ေတာ္မ်က္ဝါးထင္ထင္ မခံစားလိုက္ရ၊ ဆႏၵမဲေပးခြင့္မႀကံဳလိုက္ရေပ။ မတ္လ ၏ တတိယရက္သတၲပတ္စကတည္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ဘက္ ဆီသို႔ေရာက္ေနသည္။ ေနျပည္ေတာ္မွစထြက္ လာစဥ္ အေဆာင္ေဘးလမ္းတြင္ ခ်ယ္ရီမ်ားလွလွပပေဝေနသည္။ အေဆာင္ေရွ႕လမ္းတစ္ဘက္တစ္ခ်က္ရွိ တမာပင္တန္းမွာ အရြက္မ်ားဖြဲဖြဲေျြကေနသည္။ ယခုေတာ့ ခ်ယ္ရီပြင့္မ်ားမရွိၾကၿပီ။ ခ်ယ္ရီပင္မ်ားမွာ သစ္ရြက္ ရင့္ရင့္စိမ္းကာမိုးတို႔ေမွ်ာ္ေနသည္။ တမာပင္တန္းမွာ စိမ္းစိမ္းေဝေဝလွပေနသည္။ စိန္ပန္းမ်ားကေတာ့ေႏြကို အံတုကာ ရဲရဲနီနီပြင့္ေနဆဲျဖစ္သည္။
မတ္လ(၁၉)ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေတြ၌စီစဥ္ထားေသာ ဖက္ႅရယ္ဆိုင္ရာအလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲသည္ ေခ်ာေခ်ာ ေမြ႕ေမြ႕မျဖစ္ခဲ့ေပ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏွင့္အတူ ႏိုင္ငံျခားသားပ ညာရွင္ႏွစ္ဦးပါလာသည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွျဖစ္သည္။ အိႏၵိယ၏ အေရွ႕ေျမာက္ျပည္နယ္ခုႏွစ္ခုသည္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အတြက္ စိတ္ဝင္စားစရာ၊ အတုယူစရာမိုဒယ္ (ဩိနူ) မ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအေၾကာင္းကို အထူးျပဳေဆြးေႏြးၾက မည္ဟု ရည္မွန္းထားသည္။ ထိုပညာရွင္မ်ားအ တြက္ ပထမဆံုးအႀကိမ္လာျခင္းမဟုတ္။ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ တြင္တစ္ႀကိမ္၊ အျခားတစ္ေနရာတြင္တစ္ႀကိမ္ စစ္ေတြ ၌ျပဳလုပ္ဖူးၿပီ။ ေျမာက္ဦးရွိဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာ ေရးေက်ာင္းဝင္းတစ္ခုတြင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စု လူငယ္မ်ားကိုပို႔ခ်ဖူးၿပီး သည္တစ္ခါက်မွ သူတို႔ႏွစ္ဦးအတြက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းသည္။ မည္သို႔မွ်မျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေတာင္းဆိုခ်က္ျဖစ္ သည္။ တစ္ခါမွမႀကံဳဖူးေခ်။ သူတို႔ႏွစ္ဦးအတြက္ စိတ္ ညစ္ညဴးစရာ စစ္ေဆးေမးျမန္းမႈမ်ားလည္းႀကံဳရသည္။ အခမ္းအနားက်င္းပမည့္ ဟိုတယ္ပိုင္ရွင္လည္း စိုးရိမ္ စိတ္မ်ားေနသည္။ သို႔ႏွင့္ပြဲပ်က္သြားသည္။ ႏိုင္ငံေရး ဆန္ဆန္ေျပာရလွ်င္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ ဖက္ဒရယ္ ေဆြးေႏြးပြဲသည္ ဟန္႔တားဖ်က္ဆီးျခင္းခံလိုက္ရသည္။ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလမ္းတြင္ ပင္လံုညီလာ ခံမ်ားမွတစ္ဆင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ ဖက္ဒရယ္အုတ္ျမစ္မ်ား တည္ေဆာက္ေရးႀကိဳးပမ္းေန ေသာကာ လတြင္ စိတ္ပ်က္စရာျဖစ္ရပ္တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။
အမွန္တကယ္က ထိုေန႔ရက္မ်ားတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္အစိုးရတို႔အၾကား မီနီဘတ္ဂ်က္ ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပြတ္တိုက္မႈျပင္းထန္ေနသည္။ အစိုးရမွတင္ျပလာေသာ ဘတ္ဂ်က္ကိုစိစစ္ၾကည့္ေသာအခါ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကလက္မခံ။ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က မေက်နပ္။ မာနႏွင့္တံု႔ျပန္သည္။ လႊတ္ေတာ္ ကလည္း ဘတ္ဂ်က္ျဖတ္ေတာက္ၿပီး လုပ္ပိုင္ခြင့္ဥပေဒအတိုင္းလုပ္မည္။ ဤဂယက္သည္ ဖက္ဒရယ္ေဆြးေႏြး ပြဲသို႔ ကူးစက္လာျခင္းျဖစ္သည္။
သတၲမအႀကိမ္ ပံုမွန္လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမ်ားတြင္ စိတ္လႈပ္ရွားစရာမ်ားရွိခဲ့သည္။ Taxamnesty ဟုဆိုေသာ အခြန္ေလွ်ာ့ေပါ့ေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားမွာ စီးပြားေရးျပႆနာျဖစ္ေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရး အရျပင္းထန္ေနသည္။ တရားမဝင္ ရွာေဖြပိုင္ဆိုင္ထား ေသာဓနေငြေၾကးတို႔သည္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအျဖစ္ တရား ဝင္နည္းလမ္းအတိုင္းဝင္မလာဘဲ ေအးခဲစုပံုေနျခင္းသည္ ႏိုင္ငံအတြက္နစ္နာသည္။ အမ်ားျပည္သူအက်ိဳး ရွိေအာင္ ကိုင္တြယ္မည့္ေပၚလစီလမ္းေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ေလ်ာ့ေပါ့စဥ္းစားသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားကတစ္ဘက္၊ တင္းမာသူမ်ားကတစ္ဘက္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္သူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးဝါးဂိုဏ္းမ်ား၏ စီး ပြားေရးဩဇာသည္ စိုးရိမ္စရာျဖစ္သည္။ အၾကမ္းဖက္ ဝါဒီတို႔ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ လမ္းေၾကာင္းပြင့္သြားလွ်င္ မ ဟာဒုကၡႀကီးဆိုက္မည္။ အခြန္ဆိုင္ရာ သီးျခားဥပေဒတစ္ ရပ္လိုအပ္သည္မွာေတာ့ အမွန္ပင္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ ဝန္ထုပ္ႀကီးပါေနေသာကိစၥမွာ ၿငိမ္းစုစီဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္မွ မူလဥပေဒကိုျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူ(၁၉၄)ဦးအနက္ ေထာက္ခံ(၁၁၃)၊ ကန္႔ကြက္မဲ(၈၇)မဲျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ မဲအမ်ားစုျဖစ္ေသာ္လည္း သူတို႔ကိုယ္စားလွ(၄)ဦးက ကန္႔ကြက္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္မွ(၂)ဦး၊ ရခိုင္ပါတီမွ(၂)ဦး၊ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ႕ခိုင္ေရးပါတီမွ(၁)ဦး၊ တစ္သီးပုဂၢလ(၁)ဦးတို႔ အျပင္း အထန္ ကန္႔ကြက္ေဆြးေႏြးခဲ့ေသာ္လည္း မထိေရာက္ခဲ့ ေပ။ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မွအတည္မျပဳမီ မတ္လ(၅) ရက္ေန႔က အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း(၁၈၂)ဖြဲ႕မွ သေဘာ ထားထုတ္ျပန္ကာ ခ်ီတက္လမ္းေလွ်ာက္ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ခဲ့ၾကသည္။ မတ္လ(၁၈)ရက္ေန႔တြင္လည္း ၿငိမ္းစုစီျပင္ ဆင္ခ်က္လႈပ္ရွားမႈတစ္ခု ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ ထိုဥပေဒၾကမ္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္သို႔ေရာက္လာေသာအခါ ေဆြးေႏြးရန္စာရင္းေပးသူ(၈၀)ဦးရွိၿပီး တပ္မေတာ္သား အမ်ားစုပါဝင္ေနသည္။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ အနည္းငယ္သာပါဝင္သည္။
သတၲမအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္စတင္ၿပီး သာမန္ေမြးခြန္းမ်ား ပံုမွန္ထြက္ေပၚေနသည္။ ႏိုင္ငံလိုအပ္ခ်က္ကိုဦး တည္ေသာ အဆိုမ်ားေပၚလာသည္၊ ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ဆိုင္ေသာ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္သည္။ ၿငိမ္းစုစီကားမိုးဦး က်ဇြန္လဆန္းထိ ေပၚထြက္မလာေပ။
လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ တအံုေဆြးေႏြးျဖစ္ေနေသာအရာမွာ ရခိုင္အေရးပင္ျဖစ္သည္။ ဒုတိယအႀကိမ္ျပည္ သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ ဒုတိယအႀကိမ္ပံုမွန္အစည္းအေဝးတြင္ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ကို လႊတ္ေတာ္မွရခိုင္အမတ္မ်ား က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ အ ခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ တင္းမာမႈစတင္ခဲ့သည္။ ထိုမွဆက္ ၿပီးပံုမွန္အစည္းအေဝးအႀကိမ္တိုင္းလိုလို ရခိုင္ျပႆနာ သည္ ေရပြက္ႀကီးေပၚလာတတ္သည္။ ပဥၥမအႀကိမ္ပံုမွန္ အစည္းအေဝးတြင္ ေဒၚခင္ေစာေဝ၏အဆိုကို ေဆြးေႏြး မဲခြဲၿပီးသည္ႏွင့္ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ကိုဖီအာနန္၏အစီ ရင္ခံစာႏွင့္အတူ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္ ARSA အဖြဲ႕၏ တိုက္ခိုက္မႈႀကီးေပၚထြက္ခဲ့ေပသည္။ ဘဂၤါလီတို႔၏ ႏိုင္ငံ ေရးပါရာဒိုင္းသည္ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေရၿခံဳေၾကြးေၾကာ္ကာ လူမ်ိဳးစုတစ္ခုအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳေရးမွ လူအင္ အားႏွင့္အၾကမ္းဖက္ကာ နယ္ေျမပိုင္စိုးေရးဗ်ဴဟာသို႔ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ေလၿပီ။ ႏိုင္ငံတကာတြင္လည္း သတင္း မီဒီယာႏွင့္ သံတမန္စစ္ေျမျပင္ဖြင့္ကာ ထိုးစစ္ဆင္ လာေတာ့သည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔လႊတ္ေတာ္ကား အပူပင္ ကင္းမဲ့စြာ ေအးေအးေဆးေဆး။
ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္၏ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ေကာ္မတီအား ႏိုင္ငံတကာတြင္ ျပည္တြင္းသံတ မန္မ်က္ႏွာစာတြင္ ေရွ႕သို႔ထြက္ကာသမိုင္းတာဝန္ယူသင့္ေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္တင္ျပေဆြးေႏြးဖူးသည္။ ရခိုင္ အေရးသည္ ျပည္တြင္းမွေဖာက္ထြက္ကာ ႏိုင္ငံတကာစင္ျမင့္ေပၚသို႔ ေရာက္သြားၿပီ။ ဘယ္သူေတြ လက္ဝါး႐ိုက္ ဆြဲတင္ခဲ့ၾက ပါသလဲ။ နတ္ဘုရားက်ီးေမာ့ေမာ့ရင္း ဘယ္သူေတြ အလိုတူအလိုပါျဖစ္သြားၾကၿပီလဲ။ ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ရွိသလဲ။ ေမးခြန္းမ်ားက ၾကမ္းတမ္းေကာင္းၾကမ္းတမ္းေပ လိမ့္မည္။ လက္ေတြ႕တြင္ လႊတ္ေတာ္ေကာ္ မတီသည္ ရခိုင္အေရးကို ေအာက္ေျခလူမႈစီးပြားေရးျပႆနာမွစကာ အျမင့္ဆံုးႏိုင္ငံတကာျဖစ္ရပ္မ်ား ေပၚလစီ မ်ားအထိ ေလ့လာသံုးသပ္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားျပဳလုပ္ရမည္။ မူဝါဒမ်ားကိုဆန္းစစ္ကာ မိမိတို႔ပင္ မဟာဗ်ဴဟာကို ထုတ္ေဖာ္ ရမည္။ ျပႆနာက ေကာ္မတီတြင္တာဝန္ရွိသူမ်ားက ရခိုင္ျပႆနာကို ဂဃနဏမသိ၊ ထဲထဲဝင္ဝင္ မေလ့လာ၊ ေခြးေဟာင္သံၾကားမွ ျပတင္းတံခါးဖြင့္သည့္အဆင့္မ်ိဳး။ ရခိုင္အေရးကြ်မ္းက်င္သူမ်ားကိုဖိတ္ေခၚကာ ေလ့လာေဆြးေႏြးမႈမ်ားရွိသည္ဟုလည္း အသံမၾကားရေပ။ ဘဂၤါလီေတြက လူ႔အခြင့္အေရးဆံုး႐ံႈးၿပီး ဖိႏွိပ္ခံရ လြန္းလို႔ တန္ျပန္ဆန္႔က်င္တာဟု သနားၾကင္နာေပးေသာအသံမ်ိဳး၊ ရခိုင္ေတြက အမ်ိဳးသားေရးအစြန္းေရာက္ ေတြ၊ မူဆလင္ေတြကို အမုန္းလြန္ေနတယ္ဆိုတာမ်ိဳး၊ ရခိုင္ေတြနဲ႔တပ္မေတာ္က အဲဒီေဒသမွာ အတူတူလုပ္ ေနၾကတယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ တီးတိုးတီးတိုးၾကားေနရသည္။
သတၲမအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္ကာလအတြင္း ႏိုင္ငံတကာပါလီမန္မ်ားညီလာခံ (IPU) သို႔တက္ေရာက္ခဲ့ သည့္ ျမန္မာလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕၏ အစီရင္ခံစာကို မတ္လ(၆)ရက္ေန႔တြင္ျဖန္႔ေဝခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔တြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးတီခြန္ျမတ္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မွ ဦးေအာင္ၾကည္ညြန္႔တို႔ ပါဝင္ခဲ့သည္။ (၁၃၇)ႀကိမ္ေျမာက္ညီလာခံကို စိန္႔ပီတာစ ဘတ္ၿမိဳ႕တြင္ (၁၄၊ ၁၀၊ ၂၀၁၇)မွ (၁၈၊ ၁၀၊ ၂၀၁၇)အ ထိ က်င္းပခဲ့သည္။ အဖြဲ႕ဝင္(၁၇၈)ႏိုင္ငံရွိၿပီး ညီလာခံသို႔ ႏိုင္ငံ(၁၆)ႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္(၂၄၀ဝ)တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာကတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ သံတမန္ယဥ္ ေက်းမႈအရ ဖိတ္ေခၚၿပီး လက္ေတြ႕တြင္ကား လူပံုအ လယ္တြင္ တရားဝင္ေစာ္ကားအရွက္ခြဲလိုက္ေသာ ညီလာခံျဖစ္သည္။ ညီလာခံတြင္ EMENGENCY Item (၁၈)ခုကို အဖြဲ႕ဝင္(၁၈)ႏိုင္ငံမွတင္သြင္းသည္။ ရခိုင္အေရးက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တစ္ခုအပါအဝင္(၁၀)ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်ိမ္းေရးကိုကိုင္လႈပ္ေနေသာ ေျမာက္ကိုရီးယား၏ ႏွဴးကလီးယား အေရးက (၃)ခုပါဝင္သည္။ ထိုမူ ၾကမ္း(၁၈)ခုမွ (၃)ခုကိုေရြးခ်ယ္စုစည္းသည္။ OIC (၈) ႏိုင္ငံ ေမာ္႐ိုကို၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားျပည္ ေထာင္စု၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ကူဝိတ္၊ အီရန္၊ ဆူဒန္၊ တူရကီတို႕စုေပါင္းကာ ရခိုင္အေရးတစ္ခု၊ ျမန္မာတစ္ခု၊ ကိုးရီး ယားတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထို(၃)ခုကိုမဲခြဲရာတြင္ မူဆလင္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ မူၾကမ္းက အဖြဲ႕ဝင္သံုးပံုႏွစ္ပံု၏ မဲအမ်ားစုကိုရရွိသည္။ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕အေနျဖင့္ မူၾကမ္းတြင္ ပါဝင္ေသာအခ်က္မ်ားကို သေဘာမတူေၾကာင္း ေခ်ပခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံတကာၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးကိုထိပါး ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုျဖစ္သည္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚတြင္ ျပင္းထန္စြာတိုက္ခိုက္မႈမ်ားႏွင့္ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းမႈမ်ား၊ စိုးရိမ္ဖြယ္ လူသားပဋိပကၡကိုအဆံုးသတ္၍ ၄င္းတို႔အေန ျဖင့္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳစြာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ မူလေနရပ္ ျပန္ႏိုင္ေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အခ်က္(၃၂)ခ်က္ျဖင့္ ညီလာ ခံမွထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ တစ္ဘက္သတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ အႏိုင္က်င့္ခံရျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်က္(၁၅)တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ၏ႀကီးၾကပ္မႈျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ယာယီလံုၿခံဳေရးဖန္တီးေပးရန္ ပါရွိသည္။ အခ်က္(၂၀)တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚတြင္ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရမ်ားက သံတမန္နည္းလမ္းျဖင့္ အဆင့္တိုင္း၌ဖိအားေပးမႈကို ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ရန္ တိုက္တြန္းျခင္းလည္းပါသည္။ ျမန္မာအစိုးရဆန္႔က်င္ေရး လံႈ႕ေဆာ္ပြဲကို တရား ဝင္စင္ျမင့္အားအသံုးခ်ၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုအစီရင္ခံစာအေပၚ လႊတ္ေတာ္အတြင္းေဆြးေႏြး မႈမ်ားမွာ ေမးစရာရွိလာသည္။ ရခိုင္အေရးအေပၚ စိတ္ဝင္စားမႈျမင့္လာသည္။ အစိုးရႏွင့္ လႊတ္ေတာ္၏လုပ္ရပ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းျဖစ္ေပမည္။ အဆို တစ္ရပ္ အျဖစ္ ရခိုင္ဘက္မွတင္ျပလာလွ်င္ေတာ့ မဟာပါတီစိတ္ ဓါတ္ႏွင့္ ငါသိ၊ ငါတတ္လုပ္ကာ မဲခြဲအႏိုင္ယူမွာေတာ့ ေသခ်ာသည္။
ကြ်န္ေတာ္ေဆြးေႏြးမည့္အလွည့္တြင္ ေမးခြန္းထုတ္မိသည္မွာ ဤမွ်႐ႈပ္ေထြးၿပီး၊ ဖိအားေပါင္းစံုဝင္ ေနေသာျပႆနာကို အစိုးရတစ္ခုတည္းက ေျဖရွင္းလို႔ရမည္ထင္သလား။ အစိုးရဆိုတာေတာင္မွ ဝန္ႀကီးဌာန အမ်ားစုႏွင့္က တိုက္႐ိုက္မပတ္သက္ေတာ့ လုပ္ငန္းအရ မဆိုင္သလို လိုျဖစ္ေနသည္။ အမွန္က အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္လႊတ္ေတာ္တို႔ တစ္သြးတည္း၊ တစ္သံတည္းရွိကာ ရင္ဆိုင္ရမည္။ သက္ဆိုင္ရာ ရခိုင္ျပည္သူ တိုင္း၏အသံကို အေလးထားရေပမည္။ ကာလံုအစည္းအေဝးေခၚရင္ေရာ မလိုအပ္ေသးဘူးလား။ ကြ်န္ေတာ့္ ေဆြးေႏြးခ်က္ထဲတြင္ ကာလံုအစည္းအေဝးကိုတင္လာသျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားစုက အစာေၾကမည္မ ဟုတ္။ ကာလံုသည္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေဘာင္ထဲမွ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းမႈ စာမ်က္ႏွာ၊ စုေပါင္းေခါင္း ေဆာင္မႈ အႏုပညာျဖစ္သည္။ သတ္ကြင္းမဟုတ္၊ စီးခ်င္းထိုးပြဲမဟုတ္၊ ယေန႔ကာလ သည္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာထိ ပါးခံေနရေသာ ကာလျဖစ္ေနၿပီမဟုတ္ပါလား။ ကြ်န္ေတာ္တို႔သည္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို မူအရဆုပ္ကိုင္ထားသူမ်ားျဖစ္သည္။ ဤသို႔ေစာ္ကားၿခိမ္း ေျခာက္ေနရေသာကာလတြင္ ဗမာႏွင့္ဗမာမဟုတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ဆက္ဆံေရးေခ်ာေမြ႕ေျပျပစ္ဖို႔ အေရးႀကီးသည္။ အရပ္ဘက္၊ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးေခ်ာေမြ႕ေျပျပစ္ဖို႔ အေရးႀကီးသည္မဟုတ္ပါေလာ။
+ + +
ဇြန္လထဲသို႔ ဝင္လာၿပီ။ အေျခခံပညာေရးရာသီစ ၿပီ။ မုတ္သံုဝင္ၿပီ။ ေနျပည္ေတာ္တြင္ လွ်ပ္စီးမ်ား၊ မိုးျပင္းမ်ား မၾကာခဏျဖစ္ေပၚေနသည္။ ေတာင္ညိဳလမ္း၏မိုးရာသီသည္ ရခိုင္ဆန္ေနသည္။ သစ္ပင္သစ္ ေတာအ ျပည့္ႏွင့္ ေတာရိပ္ေတာင္ရိပ္စိမ္းေနသည္။ အထက္အညာအရပ္ဟု ထင္မွတ္စရာမရွိ။ ဟိုးယခင္က ေအာက္ျပည္ေအာက္ရြာလို ျဖစ္ေနသည္။ အဓိပတိကိုယ္ေတာ္သည္ အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာႏွင့္ဘ႑ာကိုေရ လိုသံုးကာ ေနျပည္ေတာ္အား တည္ခဲ့ေပသည္ကိုး။
လႊတ္ေတာ္မ်ား ပံုမွန္လည္ပတ္ေနသည္။ လႊတ္ေတာ္အငယ္စားဟုဆိုႏိုင္ေသာ ေရးရာေကာ္မတီမ်ား တြင္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီႏွင့္ အျခားေကာ္မတီတခ်ိဳ႕မွာ နိစၥ ဓူဝပံုမွန္လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားႏွင့္ လႈပ္ရွားရွင္သန္ ေနၿပီး၊ အမ်ားစုမွာ ေျပေျပေလ်ာ့ေလ်ာ့ႏွင့္ ေႏွးေႏွးျဖည္းျဖည္းေရႊ႕ေနသည္။ တိုင္ရင္းသားေဒသတခ်ိဳ႕တြင္ စစ္ပြဲ မ်ားျပန္ေပၚလာၿပီး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး မႈန္ဝါးလာျခင္း၊ အခ်င္းခ်င္းယံုၾကည္မႈအားနည္း ပ်က္ျပားလာျခင္း အေပၚ တိုင္းရင္းသားေရးရာႏွင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကာ္မတီမွ မည္သည့္သေဘာထားမွ် တစ္ခ်က္မွေပး ႏိုင္ျခင္းမရွိ။ တိုင္းရင္းသားေရးရာဝန္ႀကီး ရွိေနေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသားစာေပသင္ၾကားျခင္းအေရးသည္ ယခင္ထက္ အရွိန္ေလ်ာ့သြားသည္။ ေျခာက္လတစ္ ႀကိမ္က်င္းပရမည့္ ပင္လံုညီလာခံသည္ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာၿပီးမွ အသံထြက္လာခဲ့သည္။ မည္သည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဤသို႔ၾကန္႔ၾကာေႏွာင့္ေႏွးခဲ့ရသည္ကို သက္ဆိုင္ ရာမ်ားမွ ရဲရင့္ပြင့္လင္းစြာမေျပာႏိုင္ေပ။ ႏိုင္ငံတကာအ သိုင္းအဝိုင္းတြင္ ရခိုင္အေရးႏွင္ပတ္သက္ၿပီး သံတမန္ ထိုးစစ္မ်ား၊ ဖိအားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံအေပၚေစာ္ကား႐ိုင္းစိုင္းမႈမ်ား ၾကားေနျမင္ေနရေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးေကာ္မတီသည္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားမျဖစ္။ သေဘာထားမ်ား၊ မူဝါဒမ်ားလည္း တစ္ခုမွထြက္ေပၚလာ သည္ကို မေတြ႕ရေပ။ တာဝန္ယူထားသူမ်ားသည္ ရခိုင္အေရးကို စိတ္မွဝင္စားပါေလစ။ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ နတ္ဘုရားေပးေသာေဆးျဖစ္၍ ကြ်ဲကူးေရပါ အားလံုးေျပလည္သြားမွာပါဟု ထင္မွတ္ေနၾက ေလသလားမသိ။ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း၏ ပကတိအရွိတရားကို နားလည္ရန္ႀကိဳးစားသင့္ပါသည္။ ေကာ္မတီမွ တာဝန္ရွိသူမ်ားသည္ ထိုေျမ၊ ထိုအရပ္သို႔ တိုက္႐ိုက္သြား ေရာက္ မေလ့လာသင့္ဘူးလား။ ေကာ္မတီဝင္မ်ားက မေတာင္းဆိုမတင္ျပဘူးလား။ လႊတ္ေတာ္တာဝန္ရွိသူမ်ားက ခြင့္မျပဳတာလား။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ နားမလည္ႏိုင္ပါ။
လႊတ္ေတာ္အသံ၊ ျပည္သူ႔အသံဆိုေသာေဆာင္ပုဒ္သည္ ၂၀၁၀ လႊတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္အတူ ေခတ္စား လာခဲ့သည္။ ယေန႔ကာလ၌ ေနရာအရပ္ရပ္တြင္ ကုန္ေဈးႏႈန္း ႀကီးျမင့္မႈ၊ စီးပြားေရးမတည္ၿငိမ္မႈဒဏ္ကို ခံေနရ ေသာအေျခခံလူတန္းစားမ်ား၊ လူလတ္တန္းစားမ်ား၊ ေအာက္ လႊာမ်ား၏အသံကို အၿမဲၾကားေနရသည္။ ဘ႑ာေရးလိုေငြျပေနသည္။ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈမွာ အားရစရာ မေကာင္း၊ ႏိုင္ငံျခားေခ်းေငြ မ်ားလာသည္။ ဗဟိုဘဏ္ကို အားကိုးေနရသည္။ ႏိုင္ငံ၏စီးပြားေရး တိုးတက္ႏႈန္းအေပၚ ပညာရွင္မ်ားအၾကား အျမင္မတူ ကြဲလြဲ ေနသည္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၊ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားကို ေက်ာ္မတက္ႏိုင္သည္ကေတာ့အမွန္ပင္။ စီးပြားေရးႏွင့္ ဘ႑ာေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေကာ္မတီထံမွ သေဘာထားမ်ား၊ ေဝ ဖန္အႀကံျဖဳခ်က္မ်ား မၾကားရေပ။
ဇြန္လပထမပတ္အတြင္း အမ်ိဳးသားပညာေရးေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာသည္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္လာသည္။ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ား ေဆြးေႏြးရေတာ့မည္။ မ်က္ေမွာက္ျပန္မာ့ ပညာေရး သည္ ေက်နပ္အားရစရာ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေနပါသေလာ။ ႏိုင္ငံတကာ မစဥ္းစားဘဲ အာဆီယံအဆင့္တြင္ မိမိတို႔၏ ေနရာအဆင့္ကဘာလဲ။ မူဝါဒဆိုင္ရာစိန္ေခၚမႈေတြကဘာလဲ၊ ရဲရဲရင့္ရင့္လုပ္ရမည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးကို ဘယ္ကစၿပီး ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ…စေသာစေသာေမးခြန္းမ်ားအတြက္ အယူအဆ၊ အေတြးအျမင္မ်ား ကိုမျမင္ေတြ႕ရဘဲ ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္းမႈမ်ား၊ လူပုဂိၢဳလ္စာရင္းမ်ား၊ အစည္းအေဝးမ်ား၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မွတ္ တမ္းမ်ားကိုေတြ႕ရသည္။ လမ္းေဟာင္းႀကီးမွ ခြဲမထြက္ႏိုင္ေသးပါ။ မိမိတို႔အားနည္းခ်က္၊ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မ်ားကိုမျပရဲ၊ အခက္အခဲအဟန္႔အတားမ်ားကို မေဝဖန္ရဲ၊ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို မသိနားမလည္သလို လက္ေရွာင္ေနသည္။ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ ပညာေရးဝန္ႀကီးက ကတိကဝတ္ျပဳထားေသာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢကိစၥသည္ အမ်ိဳးသားပညာေရးေကာ္မရွင္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ပံုမရေခ်။ ပညာေရးေလာကမွ အာဏာပိုင္မ်ား၊ ပညာရွင္ႀကီးမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းသားသမဂၢဆိုသည္မွာ ဟိုယခင္ေန႔ရက္မ်ားက “ဖက္ဒရယ္” ေဝါဟာရလိုျဖစ္ေနသည္။ ဖက္ဒ ရယ္တေစၦကေတာ့ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ၿပီ။ သမဂၢ တေစၦကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရဟု ေပၚထြက္လာသည့္တိုင္ ရွင္သန္ေျခာက္လွန္႔ေနဆဲပါ။
လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ား ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားတြင္ ထပ္ကမထပ္ေနေသာ ကလီေရွးေဝါဟာရမွာ အစမ္းသပ္ခံပညာေရးျဖစ္သည္။ ဟုတ္ၿပီ။ ဘယ္လို႐ိုက္ခ်ိဳးေဖာက္ထြက္ၾကမလဲ။ အစမ္းမသပ္ခံပညာေရး သစ္ကို ဘယ္လိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမည္နည္း။ လႊတ္ေတာ္ထဲရွိ ဥကၠ႒မ်ားအပါအဝင္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ မ်ားအားလံုးသည္ ဤျမန္မာ့ပညာေရးမွ ေမြးထုတ္လိုက္သူမ်ားျဖစ္သည္။ သားေကာင္းမ်ားေလာ၊ သားေကာင္ မ်ားေလာ . .။ ကြ်န္ေတာ္မေဝခြဲတတ္ပါ။ ပညာေရးေရရွိန္နိမ့္သည္ကေတာ့အမွန္ပင္။ သခ်ၤာ၊ ႐ူပ၊ ဓါတုကို ျမန္မာလိုသင္ဖို႔ ေဆြးေႏြးၾကပါသတဲ့။ ဤတြင္ သင္သင့္/မသင့္ သေဘာထားကြဲေတာ္မူၾကေလသည္။ နဝမတန္း၊ ဒသ မတန္းျပ႒ာန္းစာအုပ္ကိုမွ ၾကည့္ဖူးၾကပါေလစ။ New Meths ကိုမသိ၊ Colulus ကိုမၾကားဖူး သူမ်ားပါေနသည္ မွာေတာ့ အံ့ဩစရာမရွိပါေခ်။ Internation Differen-tiation သည္ အေျခခံပညာသင္႐ိုး ထဲဆင္းလာၿပီး dy/dx ကို ျမန္မာလိုမည္သို႔ေရးမည္နည္း။ “∆ABC” ဟုမေရးဘဲ “∆ABC”ဟုေရးမည္လား။ အဆိုတစ္ခု၊ အစီရင္ခံစာတစ္ခုကို ကြ်မ္းက်င္ရာလိမၼာရာအသိျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ ဖန္သားျပင္ေပၚတြင္ ကိုယ္ေရာင္ျပ ေဆြးေႏြးကာ ေဒသခံမဲဆႏၵရွင္မ်ားအတြက္ ဇာတ္မင္းသားလုပ္ ျပသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္ေနၾကၿပီလား။
ကြ်န္ေတာ္သည္ ဘဏ္မ်ားႏွင့္ေငြေၾကးဆိုင္ရာဖြံ႕ ၿဖိဳးေရးေကာ္မတီ အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ မိမိပညာ ေရး၊ မိမိစိတ္ဝင္စားေသာနယ္ပယ္၊ မိမိဘဝႏွင့္ မည္သို႔ မွ်မပတ္သက္ေသာ ကိစၥရပ္ျဖစ္ေနသည္။ မည္သည့္စံ ႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ကြ်န္ေတာ့္အားေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္ကို ကြ်န္ ေတာ္မသိ။ ကြ်န္ေတာ့္သေဘာထားကို ေမးျမန္းျခင္းမ ရွိပါ။ ေကာ္မတီေျပာင္းရန္ ေလွ်ာက္ထားရဦးမည္ဆိုေတာ့ ရွိပါေစေတာ့ႏွင့္ (၂)ႏွစ္ေက်ာ္လာခဲ့ေပၿပီ။
ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္အေရး တို႔တြင္ မိမိသည္ တစ္စံုတစ္ရာနီးနီးစပ္စပ္ရွိသည္။ လႊတ္ေတာ္စတင္ၿပီး ေရးရာေကာ္မတီဖြဲ႕တုန္းက NCA တို႔၊ ဖက္ဒရယ္တို႔ႏွင့္ အနည္းငယ္စိမ္းေသာ ရခိုင္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးကို ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေကာ္မတီမွာ ထည့္ထားသည္။ မလြဲသင့္ေသာအလြဲမ်ားျဖစ္ သည္။ ကြ်န္ေတာ္ပါဝင္ေသာေကာ္မတီက ဗဟိုဘဏ္ကို ေငြေၾကးစနစ္ကို ပညာရပ္ဆိုင္ရာအရ ႏွံ႔စပ္ေနရမည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ ဘဏ္ဆိုင္ရာ၊ ေငြေၾကးဆိုင္ရာဥပေဒေဟာင္း မ်ား၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္၊ ဥပေဒ သစ္မ်ားျပ႒ာန္းေရးကို ဦးတည္ရမည္။ ဗဟိုဘဏ္အေၾကာင္းကို ကႀကီးခေခြးမသိသူကြ်န္ေတာ္ ဘာစလုပ္ရ မွန္းမသိခဲ့။ ေဒၚလာေဈးေတြတက္က်တာကို သိသည္။ ဘာေၾကာင့္ ဘယ္လိုျဖစ္သလဲကို မသိခဲ့။ ဘယ္လိုထိန္း သိမ္းရမလဲဆိုတာ မိမိႏွင့္မိုင္ေပါင္းကုေဋေဝးသည္။ မိမိနည္းတူ ထိုနည္း၄င္းမ်ားသည္ ေကာ္မတီ တိုင္းမွာရွိၾကေပလိမ့္မည္။ ဝတ္ေက်တန္းေက်အစည္းအေဝး မ်ားႏွင့္သာ ေကာ္မတီ၏႐ုပ္ပံုလႊာကို ခံစားေနမိ ေတာ့သည္။
လႊတ္ေတာ္ေမးခြန္းအမ်ားစုမွာ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးျဖစ္သည္။ မဖြံ႕ၿဖိဳးမတိုးတက္ေသာ ေက်းလက္ေဒသ မ်ားမွ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လမ္း၊ တံတား၊ လွ်ပ္စစ္မီးျပ ႆနာမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ေဒသအာဏာပိုင္မ်ား၊ ဌာန ဆိုင္ရာမ်ား၏ မမွန္မကန္အက်င့္ပ်က္မႈမ်ားလည္း ေမးခြန္းအျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ေရွးယခင္ လယ္သိမ္း၊ ေျမ သိမ္းကိစၥမ်ားမွာ မၿပီးျပတ္ႏိုင္ေသးေပ။ ေမးခြန္းမ်ား သည္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီးမ်ားႏွင့္ဆိုလွ်င္ ထိုမွ ေပးပို႔လာေသာေျဖၾကားခ်က္မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးမွ ဖတ္ျပျခင္းသာျဖစ္သည္။ ဆက္စပ္တည္းေမးခြန္း မ်ားကိုလည္း အဆင္ေခ်ာေအာင္ေျဖေပးၾကသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကိစၥမ်ားတြင္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ေဒသအာ ဏာပိုင္တို႔ညႇိႏိႈင္းထားခ်က္ကို သက္ဆိုင္ရာဝန္ႀကီးဌာနမွ ႏွစ္စဥ္ဘ႑ာေငြအလိုက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြား လွ်င္ ေမးခြန္းအမ်ားႀကီးေပၚလာစရာမရွိပါေခ်။
တင္ဒါေလာကမွ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏွင့္ QC (Quality Control) ျပႆနာသည္ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ ေမးခြန္းမ်ားသာမက အဆိုအေနႏွင့္ပါ ေပၚလာသည္။ အဆိုရွင္မွာ သူကြ်မ္းက်င္လိမၼာေသာ ဘာသာရပ္နယ္ ပယ္ျဖစ္၍ ထိထိမိမိတန္ဖိုးရွိသည္။ ဝန္ႀကီးထံမွ ကတိကဝတ္ေပၚလာေသာ္လည္း တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈမရွိ ေသး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ အခ်ိန္ယူရမည့္သေဘာ။ ၿမိဳ႕ငယ္၊ ၿမိဳ႕လတ္မ်ားတြင္ တင္ဒါေပးသူႏွင့္ယူသူအၾကား ကုမၸဏီႏွင့္ QC အဖြဲ႕တို႔ၾကားေခ်ာေမြ႕ေနသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ တင္ဒါဝန္ႀကီးကစည္းကမ္းေဖာက္ကာ ေပးခ်င္သူကိုေပးသည္။ ျပည္နည္အစိုးရမွာ QC အဖြဲ႕ရွိ သည္။ ေဆြးမ်ိဳးနီးစပ္ခင္မင္သူမ်ားကို ေခၚထည့္ထား သည္။ SRE အဆင့္ပင္မရွိၾက။ ဆီးသီးဗန္းေမွာက္ေလ၏။
လႊတ္ေတာ္သည္ မ႑ိဳင္ႀကီးသံုးရပ္ထဲမွတစ္ခုျဖစ္ ၿပီး အစိုးရကိုစစ္ေဆးထိန္းညႇိေသာ တာဝန္ကိုယူရ သည္။ ထြန္းသစ္စဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ကား Nation Building ႏွင့္ State Building ႏွစ္ခုစလံုး သူႏွင့္ သက္ဆိုင္သည္။ ရခိုင္အေရးသည္ အစိုးရႏွင့္ႏိုင္ငံေတာ္ကို ကိုင္လႈပ္ေနသည္။ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္သူမ်ား၏ နယ္လုေျမလုစစ္ပြဲအစပ်ိဳးေနသည္။ အခ်ဳပ္အျခာအာ ဏာ ျပႆနာျဖစ္လာသည္။ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ ရခိုင္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာေမးခြန္းမ်ား၊ အဆိုမ်ားသည္ ေအးေဆး တည္ၿငိမ္စြာႏွင့္ ၿပီးသြားသည္မရွိ။ ျပင္ပမီဒီယာေလာက၊ သံတမန္ေလာကတြင္လည္း မီး႐ွဴးမီးပန္းလႊတ္သည္အခါလႊတ္၊ ေလမုန္တိုင္းဆင္သည့္အခါ ဆင္ျဖစ္ေနသည္။ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ကုလသမဂၢထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမ၊ ထိုမွ R2P ၊ ထိုမွ ICC ခံု႐ံုးအထိ ၿခိမ္းေျခာက္လာသည္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားစုသည္ ရခိုင္အေရးကို စိတ္မဝင္စား၊ အေလးအနက္မထားေပ။ ဩဂုတ္လ (၂၅)ရက္ေန႔ စခန္း(၃၀)ကိုဝင္တိုက္သည့္ ကိစၥေပၚထြက္လာၿပီး ရခိုင္ျပည္သူမ်ားထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္ကာ အားကိုး စရာရွာမရျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ လႊတ္ေတာ္၏နံနက္ခင္းသည္ ပူပင္စိုးရိမ္မႈကင္းမဲ့စြာ ၿပံဳးေနခဲ့သည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရခိုင္မ်ားကို စာနာစိတ္ႏွင့္ေမးျမန္းေသာ၊ အားေပးေသာကိုယ္ စားလွယ္မ်ား နည္းပါးလြန္းေနခဲ့ သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရလို႔၊ ဖိႏွိပ္ခံရလို႔တံု႕ျပန္တာမ်ိဳး၊ ရန္သူအားေပးေလသံမ်ားကိုပင္ ခပ္သဲ့သဲ့ၾကားခဲ့ရသည္။
ေလးငါးေျခာက္လအတြင္း ေမာင္းေတာေဒသသည္ အႀကီးအက်ယ္ေျပာင္းလဲသြားခဲ့သည္။ အၾကမ္း ဖက္သမားမ်ားအေပၚ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ နယ္ေျမရွင္း လင္းေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၏ ေနာက္ဆက္တြဲဘဂၤါ လီတို႔၏ သမိုင္းဝင္ဆုတ္ခြာမႈႀကီးေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ဘက္ေပါင္းစံုျပင္ဆင္ၿပီး အပိုင္တြက္ခဲ့ေသာ ထိုးစစ္ သည္ဦးက်ိဳးခဲ့ရသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနႏွင့္ ရာစုထက္ဝက္ ေက်ာ္ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္ လာခဲ့ေသာနယ္ေျမ ကို စြန္႔ခြာခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔စြန္႔ခြာခဲ့ရမႈကို အင္အားအျဖစ္ တစ္ဖန္ျပန္လည္အသံုးခ်ကာ မီဒီယာတိုက္ပြဲ၊ သံတမန္ တိုက္ပြဲကို ဆက္လုပ္လာခဲ့သည္။ အၾကမ္းဖက္ဝါဒီမ်ားသည္ အမွန္တရားဘက္ေတာ္သားမ်ား၊ ခုခံတြန္းလွန္ ေသာလံုၿခံဳေရးအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ျပည္သူမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရးကိုခ်ိဳးေဖာက္သူမ်ား၊ မ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္သူမ်ားဟု နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ပံုေဖာ္ကာ အစိုးရႏွင့္တပ္မေတာ္ကို ႐ႈတ္ခ်တိုက္ခိုက္လာခဲ့သည္မွာ မရပ္မနားတမ္းျဖစ္ေနသည္။ မူဆလင္အၾကမ္းဖက္သမားဆယ္ဦး ရွင္းလင္းခံရေသာကိစၥကို အႀကီးအက်ယ္ဟစ္ေအာ္သည္။ ခေမာင္းဆိပ္ ရြာမွ ဟိႏၵဴမိသားစုရာခ်ီေသဆံုးရေသာ လူသတ္ပြဲကား တိမ္ျမဳပ္ေနခဲ့ၿပီး ကုန္ခဲ့ရက္မ်ားမွ ICG အစီရင္ခံစာတြင္ ဟိႏၵဴလူသတ္ပြဲကို အမွန္အကန္ေဖာ္ထုတ္ေသာ္လည္း ထူးျခားမႈရွိမလာခဲ့ေပ။
ေမလအတြင္းထူးျခားခ်က္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ UNHCR UNDP တို႔အၾကား နားလည္မႈစာခြ်န္လႊာ (MOU) ထိုးျခင္း၊ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ေရာက္ရွိလာၿပီး ဩဂုတ္(၂၅)ေနာက္ပိုင္းအေျခ အေနမ်ားအတြက္ လြတ္လပ္ေသာစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕စည္းရန္ အႀကံေပးျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ UNDP ႏွင့္ ရခိုင္အင္အားစုတို႔ၾကားတြင္ ျပႆနာႀကီး မ်ားစြာမရွိ။ သို႔ေသာ္ UNHCR ကိုကား စာတန္နတ္ဆိုးပမာျမင္ ေနၾကသည္။ ၁၉၇၈-၇၉ ကာလ ဘဂၤါလီမ်ား ျမန္မာျပည္မွ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ထြက္ေျပးၿပီး ျပန္ဝင္ လာခ်ိန္ မွစကာ ယေန႔ကာလအထိ ရခိုင္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၊ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔အတြက္ ေကာင္းက်ိဳးေဆာင္ေသာလုပ္ရပ္ ဟူ၍ မည္မည္ရရဘာမွမရွိ။ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္သူတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ ေရရွည္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားအ တြက္သာ ေငြလံုးေငြရင္းႏွင့္ပံ့ပိုးကူညီေနသည္ကို ေဒသခံ ရခိုင္မ်ား သိရွိနားလည္ၾကသည္။ ၂၀၁၂ အေရးအခင္းတြင္ လည္း ေနာက္ကြယ္မွေျခ႐ႈပ္ကာ ႏိုင္ငံေတာ္အား ဆန္႔က်င္ေသာ UNHCR အရာရွိမ်ားကိုအေရးယူခဲ့သည္။ MOU ထဲတြင္ မည္သည့္အရာမ်ားပါရွိသည္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔လႊတ္ေတာ္တြင္ တင္ျပအသိေပးျခင္းမရွိ ေသးေပ။ မလိုအပ္၍လား မေျပာတတ္ပါ။
ထြက္ေျပးသြားမ်ားကို ျပန္လည္လက္ခံေရးတြင္ ျမန္ မာအစိုးရ၏သေဘာထားသည္ မွ်တေသာ္လည္း တစ္ဘက္မွေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားက ေဘာင္ေက်ာ္လြန္းေနသည္။ သူတို႔အားလူမ်ိဳးသစ္တစ္ခုအျဖစ္ အသိ အမွတ္ျပဳေရး၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေရး၊ မူလေက်းရြာမ်ားတြင္ ျပန္လည္ေနထိုင္ေရးတို႔မွာ ေဈးႀကီးလြန္းေနသည္။ သူတို႔ သည္ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္၊ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ သူတို႔ထြန္ယက္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ခဲ့ေသာ လယ္ယာမ်ားသည္ သူတို႔ပိုင္ဆိုင္မႈျဖစ္မည္လား။ အား လံုးသူတို႔ကို ႏိုင္ငံသားေပးရမည္လား။ ႏိုင္ငံအႏွံ႕ ၾကိဳက္ သလိုသြားေရာက္ေနထိုင္၊ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ခြင့္ကို ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး၊ ပဲခူးကဲ့သို႔ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေန ဗမာလူမ်ိဳး မ်ားကေရာ လက္ခံမည္လား။ UNHCR အတြက္ ႀကိဳ တင္စီမံထားေသာ အဂ်န္ဒါဆက္တင္အတိုင္းသြားမည္ ဆိုတာ ယံုမွားသံသယရွိစရာမလိုပါေခ်။
ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖြဲ႕၏ အႀကံေပးခ်က္ႏွင့္အညီ ၂၀၁၈၊ ေမလ(၃၁)ေန႔စြဲျဖင့္ သတင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ႐ံုးမွထြက္လာ သည္။ လြတ္လပ္ေသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕မည္။ ႏိုင္ငံတကာမွ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအပါအဝင္ အဖြဲ႕ဝင္ (၃)ဦးပါမည္။ တံု႔ျပန္ခ်က္အေနႏွင့္ မိုင္းပန္မဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ စိုင္းေက်ာ္မိုး၏ အ ေရးႀကီးအဆိုေပၚထြက္လာသည္။ ဇြန္လ(၆)ရက္ေန႔တြင္ တင္သြင္းၿပီး (၇)ရက္ေန႔တြင္ေဆြးေႏြးမည့္ စာရင္းေပးကာ (၈)ရက္ေန႔တြင္ေဆြးေႏြးမည္ဟု ရက္သတ္မွတ္ လိုက္သည္။ မထင္မွတ္ဘဲ(၈)ရက္ေန႔(ေသာၾကာ)တြင္ လႊတ္ေတာ္မ်ားရပ္နားလိုက္သည္။ ရခိုင္အေရး ႏွင့္ပတ္သက္မည္ဟုေတာ့ ထင္ေၾကးေပးၾကသည္။ တစ္ခါမွ မေခၚေသးေသာ ကာလံုအစည္းအေဝးလုပ္မည္ လား။ ရခိုင္အေရးသည္ အစိုးရတစ္ခုတည္းက ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာကိစၥမဟုတ္ေတာ့ၿပီ။ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္လႊတ္ေတာ္ညီညြတ္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ ကာလံုသည္ ဖြဲ႕စည္းပံုအုပ္ခ်ဳပ္ပံုေဘာင္အတြင္းမွ ညီညြတ္ေရးပလက္ေဖာင္း မဟုတ္ပါေလာ။ သမိုင္းဝင္ေတြ႕ဆံုမႈျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ကာလံုေတာ့မဟုတ္။ ရခိုင္အေရးပါဝင္သည္ဟု သတင္း ထုတ္ျပန္သည္။ သေဘာထားမ်ား သေဘာတူညီမႈမ်ားကို သိခြင့္မရေပ။
(၁၁)ရက္ေန႔၊ တနလၤာေန႔တြင္ အေရးတႀကီးအဆိုကို အေျခအတင္ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ရခိုင္အမတ္မ်ား၊ ႀကံ႕ခိုင္ေရးအမတ္မ်ား၊ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္ မ်ားကတစ္ဘက္၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အမတ္ မ်ားကတစ္ဘက္ျဖစ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕ျခင္းကိုဆန္႔က်င္သည္မဟုတ္၊ ႏိုင္ငံျခားသားပါဝင္မႈကို မႀကိဳက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအမတ္ မ်ားထဲတြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပါတီလိုလားသူမ်ားတြင္ လည္းေကာင္း ထူးခြ်န္တည့္မတ္သူမ်ားရွိပါမည္။ အေရာင္ေသြးကင္းေသာပညာရွင္မ်ားလည္း အမ်ားႀကီးပါ။ မည္သူမည္ဝါမသိေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးကိုလက္ခံဖို႔ရာမွာ လက္ရွိ႐ႈပ္ေထြးေနေသာရခိုင္အေျခအေနအရ အႏၱရာယ္မ်ားသည္။ အဲဒီပုဂၢိဳလ္သည္ OIC ေအးဂ်င့္ လား၊ CIA လား၊ ေဆာေရာခ္၏ ငယ္ေမြးၿခံေပါက္လား။ မည္သူကတာဝန္ယူမည္နည္း။ ကိုဖီအာနန္အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ကိစၥတြင္လည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ရခိုင္မ်ား ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း ဤေကာ္မရွင္ကိုကန္႔ကြက္ေၾကာင္းအဆိုကို အတည္ျပဳခဲ့ သည္။ ထြက္ေပၚလာေသာအစီရင္ခံစာသည္ ထူးထူး ျခားျခားလည္းမဟုတ္။ ေျပာေနက်၊ ဆိုေနက် ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးသဟဇာတျဖစ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ျပည့္စံုၿပီးသားျဖစ္သည္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ပ်က္ကြက္ ခဲ့သည္သာျဖစ္၏။ အစီရင္ခံစာအသစ္ထဲတြင္ အလြန္အႏၱရာယ္ႀကီးေသာ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို ႏွပ္ေၾကာင္းေပးထားေသးသည္။ ထိုအစီရင္ခံစာ ထြက္ေပၚလာေသာေန႔ႏွင့္ဆက္ကာ ARSA ၏ လံုၿခံဳေရးစခန္း(၃၀)ကို လူအင္အားႏွင့္တၿပိဳင္နက္တိုက္ခိုက္မႈ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္ မဟုတ္ပါလား။ ရခိုင္ေျမသည္ စုတ္ျပတ္နာက်င္သြားခဲ့ရသည္။ ျပင္းထန္ေသာ၊ ဆိုးဝါးေသာဖိအားမ်ားေပၚထြက္လာေသာအခါ၌ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္သည္ သူႏွင့္မဆိုင္သလိုတံုဏွိဘာေဝ ၿမံဳေနေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံျခားသား ဦးေဆာင္ ေကာ္မရွင္တစ္ဖြဲ႕က လံုၿခံဳေရးဝန္ထမ္းမ်ား၊ ရခိုင္ေဒသခံျပည္သူမ်ားကို ေမးျမန္းစံုစမ္းဖို႔ဆိုသည္မွာလည္း လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ရာမရွိေခ်။ ရခိုင္တို႔အေနႏွင့္ ယန္ဟီးလီျပႆနာမွ ခါးသီးေသာအေတြ႕အႀကံဳရၿပီးသားမို႔ ဤေကာ္မရွင္သည္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္စရာမလိုေသာ အဖြဲ႕သာျဖစ္သည္။ ဤေကာ္မရွင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသားကို ေထာက္ခံသူမ်ား သည္ သမိုင္း၏ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ျငင္းမရ၊ ေရွာင္မရတာ ဝန္ယူရေပလိမ့္မည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ေဆြးေႏြးသည္။ ႏိုင္ငံျခားသားကို ေထာက္ခံလိုသူမ်ားက သမၼတ႐ံုးထုတ္ျပန္ခ်က္ (၃/၂၀၁၈)ကို အခိုင္အမာကိုင္စြဲၿပီး ကာကြယ္သည္။ မဲခြဲေတာ့ ထံုးစံအတိုင္း ကြ်န္ေတာ္တို႔႐ံႈးပါသည္။ ႏိုင္ငံျခား သားတစ္ဦးက ဦးေဆာင္ေသာ ေကာ္မရွင္သစ္တစ္ရပ္ေပၚထြက္လာျပန္ပါၿပီ။ ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္ေတြက မ်ားလာသလို ဖိအားမ်ားကပိုဆိုးပါသည္။ ရခိုင္ေျမမွာ တိုးတက္မႈကိုလည္း လက္ဆုပ္လက္ကိုင္မျမင္ရေပ။ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရးမွာ ဟင္းမ်ိဳးစံုႏွင့္ထမင္းဝိုင္းမ်ားတည္ကာ “လာၾကပါ၊ လာၾကပါ”ဟု လိႈက္လွဲပ်ဴငွာဖိတ္ေခၚေနေသာ္လည္း မည္သူမွ်မပါေသာ အလွဴပြဲကဲ့သို႔ျဖစ္ေနသည္။ မည္ကဲ့သို႔ ဆက္လုပ္ၾက မည္နည္း။ ဤေကာ္မရွင္ သစ္၏အစီရင္ခံစာေရာ မည္သို႔ထြက္လာမည္မသိ။ အေျဖမရွိေသာပုစၦာမ်ားစြာႏွင့္ ရခိုင္အေရးကား ျမန္မာ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းတြင္ အႀကီးဆံုးအၾကပ္အတည္းမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္လာပါသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္။
ဇြန္-၁၅(ေသာၾကာ)ေန႔တြင္လည္း ရခိုင္အေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ အဆိုတစ္ခုတက္လာသည္။ ေပ်ာ္ဘြယ္ မဲဆႏၵနယ္မွ ဦးေသာင္းေအးကတင္သြင္းခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရးအတြက္ ႏိုင္ငံ ေတာ္တြင္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားထပ္မံမျဖစ္ပြား ေစရန္ အထူးသျဖင့္ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ထပ္မံမျဖစ္ပြားေစရန္ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းေဒသတြင္ ၂၀၁၆ ႏွင့္ ၂၀၁၇ အတြင္း ARSA အၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႕က က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ျဖစ္စဥ္မ်ားအေပၚ အၾကမ္း ဖက္တိုက္ဖ်က္ေရးဥပေဒႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ထိေရာက္စြာပူးေပါင္းေဖာ္ ထုတ္တိုက္ဖ်က္ၿပီး လံုေလာက္သည့္ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးရန္ျဖစ္သည္။ အားလံုးနီးပါးေသာ ကိုယ္စား လွယ္မ်ားက အျပဳသေဘာေဆာင္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ မိမိအေနျဖင့္ NHK သတင္းဌာနႏွင့္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း ခန္းတြင္ အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားခ်က္ကို ကိုးကားခဲ့သည္။ ရခိုင္အေရးကို ႏိုင္ငံ တကာတြင္ ႏွံ႕စပ္နားလည္သူနည္းပါးသည္။ ထို႔အတူ ျပည္တြင္းမွာလည္း အေလးအနက္ထားနားလည္သူ နည္းပါးသည္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ေျပာၾက ဆိုၾက၊ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုၾကႏွင့္ ေရခံေျမခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို အနည္းငယ္တီးမိေခါက္မိျဖစ္လာၿပီဟု ျမင္မိသည္။ ေျမျပင္အေနအထားႏွင့္ ပကတိ အရွိတရားကို သိရွိနားလည္ႏိုင္ေစရန္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားကို ဘူးသီးေတာင္ေဒသသို႔ ေလ့လာ ေရးအဖြဲ႕မ်ားေစလႊတ္သင့္ေၾကာင္း လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ႀကီးထံ အႀကံျပဳခဲ့သည္။ ထူးထူးျခားျခား အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး (ရခိုင္)က အဆိုရွင္အား အရင္ကႏိုင္ငံျခားသားတစ္ဦး ေကာ္မရွင္တြင္ ပါဝင္ရာတြင္ကန္႔ကြက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ပူးေပါင္းဖို႔ အဆိုတင္သည္မ်ိဳးေျပာၾကားလာသျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒မွ အခ်ိန္မီသတိေပး ဟန္႔တားရျခင္းက အနည္းငယ္အ႐ုပ္ဆိုးသြားသည္။ အမ်ိဳးသားလံုး၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအေရးတြင္ မိမိ၏ပါတီအတၲႏွင့္ ရပ္ခံေျပာဆိုေဝ ဖန္ျခင္းမ်ားသည္ ျဖစ္သင့္ေသာအရာမဟုတ္ပါေခ်။ သို႔ေသာ္ ျဖစ္ေနသည္ကား အမွန္ပင္။
လႊတ္ေတာ္သည္ အစိုးရအဖြဲ႕မွဝန္ႀကီးဌာန၏လုပ္ ရပ္မ်ားကိုေစာင့္ၾကည့္ရသည့္ ေမးခြန္းမ်ားေမးရမည္။ ဝန္ႀကီးဌာနမွ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းႏွင့္အညီ ဥပေဒႏွင့္အ ညီေျဖၾကားေပးရမည္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ ဦးက လွ်ပ္စစ္ဝန္ႀကီးဌာန၏ တင္ဒါမေခၚယူဘဲ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရထားေသာလုပ္ငန္းႀကီး(၄)ခုကို သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီးေမးသည္။ ဥပေဒအကိုးအ ကား၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားႏွင့္ေမးသည္။ ေဒၚလာသန္း ခ်ီေသာ လုပ္ငန္းႀကီး(၄)ခုျဖစ္သည္။ ေမးခြန္းရွင္က ေဒါ ႏွင့္မာန္ႏွင့္ေျပာသည္။ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးက မာမာ တင္းတင္းတံု႕ျပန္သည္။ တိုင္းျပည္အက်ိဳးရွိဖို႔ ဝန္ႀကီးတစ္ ဦးအေနႏွင့္ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကိုလုပ္တယ္။ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက လက္ခုပ္ဩဘာေပးၿပီး ဝန္ႀကီးကိုခ်ီးက်ဴးလိုက္ၾကေလသည္။
ရခိုင္မွ ေဒၚခင္ေစာေဝတင္သြင္းသည့္ သက္ငယ္ မုဒိမ္းမ်ားကို ျပင္းထန္ေသာျပစ္ဒဏ္၊ ေသဒဏ္အထိ ေပးမည့္အဆိုကား ႐ံႈးနိမ့္သြားခဲ့ရသည္။ ျမန္မာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ကိုယ္က်င့္တရားသြက္ ခ်ာပါဒလိုက္ ကာ မၾကားဝံ့မနာသာကိစၥရပ္မ်ား တိုးပြားလာေနသျဖင့္ သက္ငယ္မုဒိမ္းအတြက္ ေသဒဏ္ေပးေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား ဆက္တိုက္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္လည္း ျပည္သူ႕အသံ၊ လႊတ္ေတာ္အသံ ျဖစ္မလာခဲ့ပါေခ်။
ဇြန္လ(၁၉)ရက္ေန႔သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ၏ ေမြးေန႔ျဖစ္၍ လႊတ္ေတာ္မ်ားကိုေန႔တစ္ဝက္နားၿပီး ေမြးေန႔ပြဲက်င္းပခဲ့သည္။ ညေနပိုင္းတြင္ ပင္လံုညီလာခံအႀကိဳ အစိုးရလႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္အစုအဖြဲ႕ အစည္းအေဝးကို အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာန၌ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသားအစုအဖြဲ႕မ်ားအပါအဝင္ လူဦးေရ(၁၀ဝ) ေက်ာ္တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏တိုင္းရင္းသားေရးရာႏွင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီဥကၠ႒ပင္မသိ။ သူက ပအိုဝ့္ ပါတီမွျဖစ္သည္။ လႊတ္ေတာ္ထဲရွိ ရွမ္း၊ ရခိုင္၊ ဇိုမီး၊ ပအိုဝ့္၊ ပေလာင္ကိုယ္စား လွယ္မ်ား တစ္ဦးမွမပါဝင္။ မည္သည့္စံႏႈန္းျဖင့္ မည္သူ ကေရြးခ်ယ္သနည္း ကြ်န္ေတာ္မသိ။ တိုင္းရင္းသားပါတီ မ်ားအေပၚ တန္းတူ မဆက္ဆံဟုေျပာလွ်င္႐ိုင္းအံ့မထင္။ သည္လိုျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓါတ္မ်ိဳးႏွင့္လႊတ္ေတာ္အတြင္း အမ်ိဳးသားျပန္ လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ပါ့မလား။ အစည္းအေဝး(၃)ရက္က်င္းပခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးေန႔တြင္ လႊတ္ေတာ္ႀကီးလည္း ရပ္နားလိုက္ေတာ့သည္။
ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အ႒မပံုမွန္အ စည္းအေဝး၏ ဇြန္လ(၁)ရက္ေန႔တြင္ ကြ်န္ေတာ့္ ေမးခြန္းတစ္ခုကို လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး‘ဒုဝန္ႀကီးမွေျဖၾကားခဲ့သည္။ အိႏၵိယအစိုးရထံမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ(၂၅)သန္းေထာက္ပံ့ေပးေငြမ်ားကို ျပည္နယ္အစိုးရႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရၾကားတြင္ မည္သို႔စီမံခန္႔ခြဲမည္၊ မည္သည့္ေဒသမ်ားတြင္သံုးစြဲမည္၊ ေဒသေရြးခ်ယ္ရာတြင္ မည္သည့္စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္သတ္မွတ္မည္ကို ေမးျခင္းျဖစ္သည္။ ဝန္ႀကီးက ဌာနအလိုက္ လ်ာ ထားခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္းေမးခြန္းတြင္ ကြ်န္ေတာ္က ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားအေနႏွင့္ ျပည္သူ႔ကိုယ္စား လွယ္မ်ားကိုဖိတ္ၾကားၿပီး သက္ဆိုင္ရာဝန္ႀကီးဌာနမ်ား အေနႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ျပည္သူ႔ အေပၚ အက်ိဳးရွိ/မရွိ၊ ေကာင္းမြန္ေသာအစီအစဥ္ျဖစ္/မျဖစ္ ညႇိႏိႈင္းၿပီး၊ ေဆြးေႏြးၿပီးမွ ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ သြားမွာျဖစ္သည္ဟု ဝန္ႀကီးထံမွေျဖၾကားသြားခဲ့သည္။ လႊတ္ေတာ္၏က တိကဝတ္ပင္ျဖစ္သည္။
အိႏၵိယေထာက္ပံ့ေငြကိစၥေဆြးေႏြးရန္ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ႏွစ္ဦးလာေနသည္ဟု လႊတ္ ေတာ္ေနာက္ဆံုးေန႔တြင္သိရသည္။ ကြ်န္ေတာ္ဘာမွမသိ။ ဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ကိုယ္စားလွယ္(၂)ဦးကိုေရြးခ်ယ္ ေၾကာင္းသိရျပန္သည္။ ေမးခြန္းရွင္ ကြ်န္ေတာ့္ကိုမဖိတ္။ ေက်ာက္ခင္းလမ္းတစ္ထြာ၊ တံတားတိုတစင္းကိစၥ မ ဟုတ္ပါ။ ဖိတ္ၾကားခံရသူမ်ားမွာလည္း အေၾကာင္းအ ရာႏွံစပ္သူမ်ားမဟုတ္။ ဖိတ္ၾကားခံရသူ ရခိုင္ပါတီမွ တစ္ဦးက သူ႔ထက္ေမးခြန္းရွင္အားဖိတ္ရန္ ဖုန္းျဖင့္ေျပာ ခဲ့ေသးသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ဖိတ္ၾကားပါသည္ဟု ႏႈတ္ျဖင့္အေၾကာင္းျပန္သည္။ ႐ံုးစာထဲတြင္ေတာ့ (၂)ဦးမွ်သာ ေပါ့ေပါ့ေတြး၊ ေပါ့ေပါ့လုပ္ သည္လား၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈညံ့သည္လား၊ အင္စတီက်ဴးရွင္း မ်ားမခိုင္မာလို႔လား၊ အလြဲကေတာ့အလြဲျဖစ္သည္။ ေပါ့ ေသးေသးမွနားလည္မႈလြဲသည့္ အႀကီးႀကီးျဖစ္သြားႏိုင္ သည္။ လႊတ္ေတာ္နားၿပီျဖစ္သျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဘက္မွ လူျပည့္မတက္ႏိုင္၊ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းမႈမွာ ပြင့္လင္းၿပီးေခ်ာေမြ႕သည္။ ဝန္ႀကီးဌာနမွ လ်ာထားခ်က္မ်ားကို စိစစ္ ျဖတ္ေတာက္ အတည္ျပဳသင့္သည္ကိုျပဳၾကႏွင့္ သတ္မွတ္ခ်ိန္ထက္ေက်ာ္လြန္ေျပာျဖစ္ၿပီး နားလည္တန္ဖိုး ထားမႈမ်ားႏွင့္ ေအာင္ျမင္စြာၿပီးစီးခဲ့ပါသည္။
လႊတ္ေတာ္မစမီက အေျပာင္းအလဲမ်ားျဖစ္မည္ဟု သတင္းထြက္ေနေသာ ဝန္ႀကီးေနရာမ်ားမွာ ၿငိမ္သက္လ်က္။ အဂတိတိုက္ဖ်က္မႈေကာ္မရွင္က ေခၚယူစစ္ေဆးေနသည္ဟု ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနေသာသတင္းမွာ အမွန္ အကန္ျဖစ္လာၿပီး ႏုတ္ထြက္စာတင္သြားသည္။ ထိုပုဂၢိဳလ္မွာ ဝန္ႀကီးမခန္႔မီကတည္းက အျပင္မွာ အျငင္းပြား ဖြယ္ရာမ်ားႏွင့္ျဖစ္သည္။ ေလယာဥ္ႀကီးေျပးလမ္းေပၚမွ ပ်ံတက္ေတာ့မည္ဟု မတိုးမက်ယ္ေအာ္ခဲ့ၿပီး အခုအသံ တိတ္သြားခဲ့ေလၿပီ။ သြက္လက္ထက္ျမက္ေသာ ႏိုင္ငံတကာစံခ်ိန္မီ တက္ကႏိုကရက္တစ္ဦးမ်ား ေပၚလာမလား လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကစဥ္၊ ငါမအိုေသးဆိုေသာ အေလာင္း စည္သူမင္းႀကီးစိတ္ဓါတ္ႏွင့္ ျပည္တြင္းပညာသည္တစ္ ဦး ေပၚထြန္းလာခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္သံတမန္မိုးေကာင္းကင္တြင္ကား မီး႐ွဴး မီးပန္းမ်ား၊ သႀကၤန္အေျမာက္မ်ားသည္ အႏုပညာ မဆန္ဘဲ မ်က္စိေနာက္စရာျဖစ္ေနသည္။ ICC မွ အာေရဗ် က်ိန္စာလႊတ္ေနသည္။ သဲကႏၱာရကုလား အုတ္ႀကီး၏ လည္ပင္းရွည္ရွည္ႏွင့္ ဦးေခါင္းသည္ အိမ္အိုႀကီး၏အ ေပၚထပ္ျပတင္းေပါက္ထဲဝင္ေနသည္။
ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴး၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္အမ်ိဳးသမီးသည္ ဆယ္ရက္ခန္႔ ေနထိုင္ကာ လႊတ္ေတာ္ေနာက္ဆံုးေန႔တြင္ ျပန္လည္ထြက္ခြာသြားသည္။ ေနျပည္ေတာ္တြင္ အေထာက္ အကူျပဳ႐ံုးဖြင့္မည္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်န္ပီယံ အေမရိကသည္ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွ ႐ုတ္တရက္ ႏုတ္ထြက္ လိုက္သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျမတ္ႏိုးသူမ်ားအားလံုး ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကေသာ ပင္လံုညီလာခံႀကီးျပန္လည္ရွင္သန္လာ ေပၿပီ။ ဤ ကား မဂၤလာသတင္းေပတည္း။
ၿပီးခဲ့ေသာညီလာခံမွအခ်က္(၃၇)ခ်က္ကို ျပည္ေထာင္ စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္အျဖစ္ အတည္ျပဳလက္မွတ္ ေရးထိုး ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤအႀကိမ္တြင္ ပိုမိုထိေရာက္ေအာင္ျမင္ ေစလိုေသာဆႏၵသည္ လူတိုင္းကိုယ္စီရွိၾကေပ လိမ့္မည္။ ေျမာက္ပိုင္းမွ ညီေနာင္(၇)ဖြဲ႕ကိုဖိတ္သည္။ စံုစံုညီ ညီလာၾကမည္ဟု ၾကားေနရသည္။
အာဏာရပါတီႏွင့္ အစိုးရပံုရိပ္မ်ားမႈန္ဝါးလာၿပီး အဆိုးျမင္ဝါဒလႊမ္းမိုးေနေသာယေန႔ကာလတြင္ ေခတ္မီ လွေသာမွတ္တိုင္ကို ယခုညီလာခံသည္ အေကာင္းစိတ္ထားမ်ားျဖင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးမူကို ကိုင္စြဲကာ ေကာင္းမြန္ေသာရလဒ္မ်ား ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ရပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းမိပါသည္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ရခိုင္ပါတီမွလည္း မိန္႔ခြန္းအလွည့္ႀကံဳ သျဖင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဖက္ဒရယ္အေရးႏွင့္ နယ္လုေျမလုစစ္ပြဲသစ္ဖန္တီးကာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ကိုထိပါးေနေသာရခိုင္အေရးကို တင္ျပခြင့္ရေပလိမ့္ မည္။
ညီလာခံမွရလဒ္ေကာင္းမ်ားကို လႊတ္ေတာ္မွလက္ခံႀကိဳဆိုကာ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးကို ဦးတည္လွမ္း ရေပဦးမည္။ ညီလာခံၿပီးေျမာက္၍ တစ္ပတ္အၾကာတြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၏ နဝမအႀကိမ္ပံုမွန္အစည္း အေဝးမ်ားစတင္မည္။ ေလးလံေသာ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးမ်ား၊ ကတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းေရြ႕ေနေသာ ဒီမိုက ေရစီအစိုးရသစ္၏ ကက္ဘိနက္ကားတန္းႀကီးကို ေစတနာမွန္မွန္ႏွင့္ ရင္ေမာစြာေစာင့္ၾကည့္ေနရေပသည္။ ေရႊျပည္ေတာ္ခရီးကား မနီးေသးပါ။ ေဘးဘယာမၿငိ၊ ခလုတ္မထိ၊ မိုင္းမမိပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းလိုက္ ပါရေစ။
ေရႊျပည္ေတာ္ခရီးကား မနီးေသးပါ။ ေဘးဘယာမၿငိ၊ ခလုတ္မထိ၊ မိုင္းမမိပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းလိုက္ပါရေစ။
ေမာင္ခိုင္ေအာင္(စစ္ေတြ)